Insect van het Jaar 2025:
De harkwesp

Een vrouwtje van onze grootste graafwesp zorgt goed voor haar jongen. Ze heeft een kam aan de poten waarmee ze het zand wegharkt als ze haar tot 20 cm diepe nest graaft. Met die kam dicht ze de nestgang ook weer af. Ze hoopt zo nestparasieten zoals blaaskopvliegen en dambordvliegjes buiten te houden. Ironisch dat haar parasieten vliegen zijn, want het zijn ook juist vliegen die ze zal gaan vangen voor haar jongen.

Zodra ze de eerste vlieg gevangen heeft, brengt ze die in het nest en legt daar een ei op. Vervolgens zorgt het vrouwtje ervoor dat de larve steeds verse vliegen krijgt om te eten. Het formaat van deze vliegen groeit mee met de larve.

De broedzorg duurt een dag of tien. In deze periode worden 20-30 vliegen naar de larve gebracht. De harkwesp kan van meerdere nestjes tegelijk onthouden waar ze zich bevinden en hoe groot de prooi moet zijn die ze er brengt. Haar nazaten zal ze nooit volwassen zien, die komen pas volgend jaar uit de pop.
De harkwesp is voornamelijk zwart met grillige geelgroen banden op het achterlijf en gele poten. De ogen zijn opvallend groen. Ze heeft een geel kopschild met een grote, snavelvormig gele lip. Er zijn meer wespen met groene ogen, maar die zijn veel kleiner. De harkwesp wordt vooral in de duinen gezien. In het binnenland zijn ze veel zeldzamer en worden nog het meest gezien in Noord-Brabant.

De schaamluis, oftewel het platje, komt alleen en uitsluitend op mensen voor. Wij zijn de natuurlijke habitat van deze soort. En dan vooral onze schaamstreek, hoewel hij soms ook wel andere ruw behaarde lichaamsdelen bezoekt, zoals de anale regio, oksels, en wenkbrauwen. Bij sommige harige mannen voldoet bijna het gehele lichaam als verspreidingsgebied. Hoofdhaar houdt-ie niet van, want zijn klauwtjes zijn aangepast aan de dikkere, meer afgeplatte schaamharen. Daar houdt-ie zich aan vast terwijl hij met zijn priksnuit bloed zuigt en daar plakt zij de eitjes aan.

De laatste jaren gaat het slecht met de schaamluis. Door betere hygiëne maar vooral ook door het scheren van geslachtsdelen vindt op grote schaal habitatvernietiging plaats. En er zijn nog andere bedreigingen, want wij zijn het enige leefgebied van deze insectensoort. Zelfs op mensapen is-ie niet te vinden (die hebben hun eigen schaamluizensoort). Dus de wereld leefbaar houden is niet alleen eigenbelang: het is ook biotoopbescherming voor Pthirus pubis.

Sneeuwspringers zijn metallic groen gekleurd, hebben een soort eendenkop en gereduceerde vleugels. In het voorjaar en de zomer leven ze als larve en later pop onder de grond, ze wachten met ontpoppen tot het koud wordt. Dan komen ze echt in actie. De sneeuwspringers hupsen rond tussen mospakketten in bossen, aan de rand van zandverstuivingen en op heidevelden. Je kunt ze vinden op de donkere dagen rond kerst, wanneer je bijna geen andere insecten tegenkomt. Je moet dan wel goed kijken, want ze zijn maar een halve centimeter groot. Doordat ze een soort antivries in hun lichaam hebben, kunnen ze actief blijven bij lage temperaturen. Dit is de tijd waarin ze zich voortplanten en dat doen ze op een bijzondere manier. De vrouw zit bovenop. Haar poten zitten min of meer vastgeklemd onder de vleugels van de man, die omgevormd zijn tot een soort boogvormige haken. Een paring kunnen ze een paar dagen lang volhouden.
De vorm van de kop verraadt dat ze behoren tot de schorpioenvliegen. Schorpioenvliegen blijken nauw verwant te zijn aan vlooien, vandaar dat de andere naam, sneeuwvlooien, eigenlijk ook heel toepasselijk is.