Insect van het Jaar 2023

De wc-motmug heeft zijn naam niet mee. Laten we met het laatste beginnen. Het is misschien wel een mug, maar eentje die geen bloed zuigt en dus niet kan steken. Hij stelt zich tevreden met wat water en soms een beetje nectar. Hij heet motmug omdat hij lijkt op een klein vlindertje met een donzig lijf en prachtig behaarde vleugels. Die haren zijn waterafstotend zodat hij niet verdrinkt als hij per ongeluk nat wordt. De antennen zien eruit als een ketting met lange wimpers, wat het een prachtig insect maakt. Zijn uiterlijk heeft hij dan weer wel mee. Dit mugje wordt vaak gezien op muren van wc’s en badkamers maar ook bij andere stilstaande watertjes. Daar ontwikkelt hij zich in, zich voedend met bacteriën die maken dat organisch afval stinkt. Dit doen ze ook in kieren of zwanenhalzen op je badkamer waar viezigheid in achterblijft. Ze helpen je dus bij de schoonmaak en zorgen voor een frisse geur!

De beverkever wordt ook wel beverluis genoemd. En toen hij werd ontdekt (in 1869 in het beververblijf in de Rotterdamse Diergaarde) werd hij voor een vlo versleten. Dan moet het wel een raar beestje zijn, zo raar zelfs dat er in alle verwarring een tijdje een speciale insectenorde voor was opgericht. Toch is het een echte kever, maar dan wel eentje die leeft als een luis in de pels van de bever. Hij is blind, kan niet vliegen is nog geen drie millimeter lang. Zo plat als een dubbeltje kruipt hij op zijn kant tussen de haren van de bever door, vaak met honderden tegelijk. Wat hij daar precies eet is nog steeds niet helemaal duidelijk: vermoedelijk de vetten waarmee de bever zijn vacht waterdicht houdt, maar misschien ook wel huidschilfers. De beverkever was en is een raadselachtig insect.

De gewone tweevleugel is de algemeenste haft van Nederland. Haften worden ook wel eendagsvliegen genoemd vanwege de korte levensduur van het volwassen insect. Het grootste deel van zijn leven brengt een haft door als jonkie – een waternimf, of naiade. De naiaden leven in sloten, vijvers en ander stilstaand water, waar ze ademen met golvende kieuwen.

Nadat de waternimf zich tot gevleugeld insect (subimago genoemd) heeft ontwikkeld, gebeurt er iets wat uniek is binnen het insectenrijk. Hij vervelt nóg een keer, nu tot het imago – het volwassen insect. Dan pas gaat het prachtige, tere diertje met sierlijke staartdraden zich richten op de voortplanting. Mannelijke gewone tweevleugels hebben ogen die deels een bizarre koker vormen. Die worden toepasselijk muffinogen genoemd. Het is leuk om het baltsgedrag van die mannetjes te bekijken. Ze vliegen in groepjes met zwierige bewegingen verticaal op en neer. Af en toe komt een vrouwtje langs om het meest aantrekkelijke mannetje uit te kiezen voor de paring