Insect van het Jaar 2022:
De waterschorpioen

De waterschorpioen doet denken aan een schorpioen met zijn grijparmen en vaak omhooggerichte “staart”, maar het is natuurlijk geen schorpioen. Het is een wants. Zijn staart is evenmin een staart. Die lijkt ook wel een beetje op een angel, maar dat klopt ook al niet. Het is in feite een soort snorkel, waarmee hij ademhaalt terwijl hij langs oevers net onder het wateroppervlak zit. Heel onschuldig dus. Het venijn zit bij dit insect aan de voorzijde. Hij heeft stekende en zuigende monddelen, waarmee hij kleine prooidieren kan eten, zoals visjes, maar ook veel muggenlarven. De waterschorpioen vertrouwt op zijn camouflage om zichzelf te beschermen, want hij lijkt een beetje op een blad dat in het water drijft. Hij beweegt ook nauwelijks. Als je hem toch vindt en vastpakt, kan hij zichzelf verdedigen door die prikkende monddelen in je vinger te steken.

Het groot schrijvertje is een kever die in het water leeft. Deze kevers zien meerdere lagen. Ze hebben namelijk ogen die in tweeën gespleten zijn, waarbij de bovenste helft boven water kan kijken en de onderste helft eronder. Die splijting is volledig: tussen de twee helften van een oog is de spriet ingeplant. Door in twee werelden tegelijk te kijken, kunnen ze prooien aan beide kanten van het wateroppervlak zien aankomen, maar ook roofdieren die het juist op hen gemunt hebben. Voor die roofdieren zijn ze bijna ongrijpbaar, want schrijvertjes zijn glad en snel en duiken onder als ze zich bedreigd voelen.

Deze kevers zwemmen in groepen en draaien daarbij steeds om elkaar heen. Ze zwemmen snel rond, peddelend met hun midden- en achterpoten. De voorpoten gebruiken ze om prooien te grijpen: kleine diertjes die op het water vallen of waterdiertjes die onder het wateroppervlak zwemmen.

De veenmol is een krekelachtige met een dik halsschild en sterk verbrede voorpoten voorzien van klauwen die lijken op die van een mol. De klauwen hebben ook dezelfde functie: er worden gangen mee gegraven in de grond, waar deze soort woont. Daar, vlak onder de oppervlakte, gaat een veenmolman met zin zitten zingen. Geluidsgolven planten zich echter niet goed voort in de bodem, dus zijn liefdeslied zou slecht hoorbaar zijn als deze dieren geen truc hadden verzonnen. Aan de ingang van hun hol maken ze een of meerdere hoornvormige openingen, waardoor het geluid van over elkaar wrijvende vleugels versterkt wordt. Op die manier trachten ze vrouwen te verleiden een bezoek te brengen aan hun onderkomen.

Die vrouwen kennen broedzorg. De meeste insecten leggen eieren en de jongen zoeken het daarna zelf maar uit, maar niet die van de veenmol. Ze verzorgen hun eieren door ze te “likken” om schimmels te verwijderen. En als die eieren eenmaal zijn uitgekomen, bewaakt ze het nest met haar pasgeboren kinderen.